Seçtiğim ilk kitap Eugenia Popescu Judetz’in “Tuna Boyunca Anılarla Ezgiler”i. Bu kitabı seçmemin özel bir nedeni yok. Tabi Tuna Nehri üzerine yaptığım araştırmalar süresince onca sıkıcı yazı ve evrakın içerisinde kaybolmuşken bana korunmuş bir adada eğlenceli bir tatil yapıyormuş hissi veren metne duyduğum minnettarlığı saymazsak. Korunmuş bir ada diye yazdım, kitabın kapağında maalesef korunamamış bir adanın resmi bulunuyor. 400 yıl boyunca Türkler'in yaşadığı Adakale 1968 yılında Demirkapı Barajı’nın suları altında kalarak tarihten silindi. Ada’nın tarihçesini ve 20. yüzyıldaki vaziyetini Judetz’in anlatımından okumak ayrı bir zevk doğrusu.
Kitabı bölüm bölüm özetlemek gibi bir niyetim yok. Yoksa Yergöğü (Giurgiu), Bükreş, bir miktar Brel (Braile); hepsi ayrı bir lezzette anlatılmış. Ayrıca kitabın başlığından anlaşılacağı üzere Tuna’dan aşağı doğru Tuna’nın kimi zaman durgun, kimi zaman azgın, sarı mı mavi mi olduğu anlaşılamayan istikrarsız sularında harmanlanan Balkan ezgileri derlenmiş. Metin içerisinde halk şarkıları ve notaları da bol miktarda mevcut.
Judetz iyi bir gözlemci, akıcı bir metin yazarı, iyi bir halkbilimci, iyi bir müzikolog, iyi bir sanat tarihçisi ve tarihçi. Tüm bu özellikler bir araya geldiğinde ayrıntılarla zenginleşmiş bir metin ortaya çıkmış. Fotoğraflarla ve metin içinde sözleri, notaları bulunan kimi eserlerin icralarının bulunduğu bir cd’yle de süslenince tadından yenmez hale gelmiş.
Son olarak kitabın anlatım tekniğinden biraz bahsedeceğim. Judetz kendi anılarını anlattığı Tuna kentlerinin tarihleriyle harmanlayarak sunmayı tercih eden bir teknik benimsemiş. Şahsen benim hoşuma gitti.
Eugenia Popescu-Judetz, Tuna Boyunca Anılarla Ezgiler, Çev. Figen Bingül, Pan Yayıncılık, İstanbul-2006
